Warcaby: różne zasady gry w poszczególnych krajach

Nawet tak klasyczna gra planszowa jak warcaby może wywoływać duże emocje i nagły wzrost ciśnienia. Szczególnie jeśli okaże się, że twój przeciwnik posługuje się zupełnie innymi zasadami gry i upiera się, że damka ma pierwszeństwo bicia. Ty z kolei jeszcze z warcabowych potyczek w dzieciństwie pamiętasz, że za "niebicie tracisz życie". Sprawdź czy rzeczywiście grasz w polskie warcaby i poznaj zasady charakterystyczne dla poszczególnych krajów.

1. Zasady gry w warcaby klasyczne (brazylijskie)
2. Jak grać w warcaby międzynarodowe, zwane również polskimi?
3. Wszystko co musisz wiedzieć o grze w rosyjskie szaszki
4. Checkers - warcaby w angielskim stylu
5. Warcaby włoskie - dama
6. Warcaby hiszpańskie - damas
7. Warcaby tureckie
8. Warcaby tajskie (Mak-hot)
9. Warcaby ghańskie

Warcaby klasyczne czyli brazylijskie, nazywane też mniejszymi bądź małymi warcabami polskimi

Plansza

Gracze posługują się planszą 8x8 i rozstawiają pionki na ciemnych polach. Plansza ustawiona jest w ten sposób, że pierwsze pole po lewej stronie każdego gracza jest polem ciemnym. W tej odmianie plansza często ma kolor zielony, a gracze posługują się pionkami białymi i czerwonymi.

Pionki

Każdy z graczy na początku gry ma 12 pionków. Grę rozpoczyna biały pionek. Pionki poruszają się o jedno pole do przodu, ukośnie.

Bicie

Można bić do przodu oraz do tyłu. Bicie jest przymusowe. Gracz powinien kierować się zasadą "większości bicia", tzn. wyboru takiego bicia, w którym uda mu się zdobyć jak największą liczbę pionków przeciwnika. Przy zasadzie "większości bicia" nie ma znaczenia czy pionek przeciwnika jest damką, czy też nie.
Jeśli gracz nie zauważy, że powinien wykonać bicie, to karą jest cofnięcie ruchu i wykonanie obowiązkowego bicia.

Damka

Damka może poruszać się po skosie o dowolną liczbę pól - są to tzw. "długie ruchy". Damka może zatrzymać się na dowolnym polu za zbitym pionkiem. Pionek staje się damką jeśli dojdzie do końcowej linii planszy po stronie przeciwnika i się na niej zatrzyma.

Warcaby polskie, nazywane też międzynarodowymi albo stupolowymi

Jest to odmiana turniejowa - według tych zasad rozgrywane są mistrzostwa w warcabach oraz wiele innych turniei.

Plansza

10x10, gra odbywa się na ciemnych polach. Plansza ustawiona jest w ten sposób, że pierwsze pole po lewej stronie każdego gracza jest polem ciemnym.

Pionki

Każdy z graczy posługuje się 20 pionkami (ustawionymi w czterech rzędach), a grę rozpoczyna biały pionek.

Pozostałe zasady obowiązują tak jak w warcabach klasycznych (brazylijskich), czyli:

Bicie

Można bić do przodu oraz do tyłu. Bicie jest przymusowe. Gracz powinien wybrać też bicie, w którym uda mu się zdobyć jak największą liczbę pionków przeciwnika - nie ma znaczenia czy pionek przeciwnika jest damką.
Jeśli gracz nie zauważy, że powinien wykonać bicie, to karą jest cofnięcie ruchu i wykonanie obowiązkowego bicia.

Damka

Damka może poruszać się po skosie o dowolną liczbę pól - są to tzw. "długie ruchy". Damka może zatrzymać się na dowolnym polu za zbitym pionkiem. Pionek staje się damką jeśli dojdzie do końcowej linii planszy po stronie przeciwnika i się na niej zatrzyma.

Warcaby rosyjskie (szaszki)

Odmiana gry popularna w Rosji, Kazachstanie, Kirgistanie, Armenii, Azerbejdżanie oraz pozostałych krajach byłego ZSRR. Znana także w Izraelu.

Plansza

Podobnie jak w warcabach klasycznych plansza 8x8, gracze poruszają się po ciemnych polach. Na planszy pierwsze pole po lewej stronie każdego gracza jest polem ciemnym.

Pionki

12 pionków na planszy, poruszają się o jedno pole do przodu, ukośnie.

Bicie

Bicie jest przymusowe, możliwe zarówno do przodu jak i do tyłu. Jednak gracz nie ma obowiązku zbicia największej możliwej liczby pionków, może wybrać dowolne bicie. Karą za pominięcie bicia jest cofnięcie ruchu i wykonanie obowiązkowego bicia.

Damka

Każdy pionek, który dojdzie do końcowej linii planszy po stronie przeciwnika zmienia się w damkę - nie musi się na tej linii zatrzymywać. Jeśli zatem gracz wykonuje bicie i w jego trakcie wchodzi na linię końcową, to kończy już bicie już jako damka. Jest to cecha charakterystyczna warcabów rosyjskich.

Warcaby angielskie, nazywane też amerykańskimi bądź checkers

Odmiana gry popularna w krajach anglosaskich czyli w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Australii, Nowej Zelandii i Kanadzie.

Plansza

8x8, gracze poruszają się po ciemnych polach, a pierwsze pole po lewej stronie każdego gracza jest polem ciemnym.

Pionki

Gracze mają po 12 pionków. Gracz posługujący się ciemnymi pionkami wykonuje pierwszy ruch. Pionki poruszają się o jedno pole do przodu, na ukos.

Bicie

Bicie jest obowiązkowe, ale możliwe w przypadku zwykłych pionków tylko w przód. Gracz nie ma obowiązku zbicia największej możliwej liczby pionków, może wybrać dowolne bicie. Karą za pominięcie bicia jest cofnięcie ruchu i wykonanie obowiązkowego bicia.

Damka

Wykonuje tzw. "krótkie ruchy" - o jedno pole do przodu albo do tyłu. Damka może bić do tyłu. Pionek staje się damką jeśli dojdzie do końcowej linii planszy po stronie przeciwnika i się na niej zatrzyma.

Warcaby włoskie

Plansza

8x8, ustawiona w taki sposób, że pole w lewym dolnym rogu jest białe - czyli odwrotnie niż w warcabach klasycznych.

Pionki

Gracze mają po 12 pionków.

Bicie

Bicie jest obowiązkowe, ale pionki mogą wykonywać bicie tylko do przodu. Gracz musi decydować się na bicie największej liczby pionków - przy czym bicie damką ma priorytet (należy jednak pamiętać, że damkę można zbić tylko drugą damką).

Damka

Podobnie jak w warcabach amerykańskich (checkers) damka wykonuje tzw. "krótkie ruchy" oraz może bić do tyłu. Cechą szczególną warcabów włoskich jest brak możliwości zbicia damki przez zwykły pionek.

Warcaby hiszpańskie

Plansza

8x8 - dokładnie taka jak w przypadku warcabów klasycznych, jednak gra toczy się na jasnych polach

Pionki

Gracze mają po 12 pionków

Bicie

Bicie jest obowiązkowe, ale pionki mogą wykonywać bicie tylko do przodu. Gracz powinien wybrać bicie największej liczby pionków.

Damka

Damka może poruszać się po skosie o dowolną liczbę pól - tzw. "długie ruchy".

Warcaby tureckie

Szczególnie popularne w Turcji oraz w innych krajach Bliskiego Wschodu (m.in. w Egipcie czy Libanie)

Plansza

8x8, pionki ustawione są obok siebie na wszystkich polach, zarówno białych, jak i czarnych.

Pionki

Gracze mają po 16 pionków. Pionki znajdują się w dwóch rzędach - w taki sposób, że jeden rząd na samym dole oraz na samej górze planszy jest pusty.
Pionki mogą poruszać się tylko po linii prostej - do przodu lub na boki. Nie są dozwolone ruchy po skosie ani ruchy do tyłu.

Bicie

Bicie jest przymusowe. Pionek wykonuje bicie przeskakując nad pionkami przeciwnika w linii prostej. Dozwolone jest bicie wielokrotne - przy takim biciu pionek może zmienić kierunek ruchu np. bić do przodu, a następnie w bok.
Gracz powinien wybrać takie bicie, w którym uda mu się zdobyć jak największą liczbę pionków przeciwnika.
Warcaby tureckie wyróżnia to, że po biciu pionek od razu jest zdejmowany z planszy, co daje możliwość ponownego przeskoczenia przez to samo pole w trakcie jednego bicia.

Damka

Pionek staje się damką jeśli dojdzie do końcowej linii planszy po stronie przeciwnika - nie musi się na tej linii zatrzymywać (analogicznie jak w warcabach rosyjskich). Damka może poruszać się o dowolną liczbę pól, poziomo bądź pionowo (na takich zasadach jak wieża w szachach).

Warcaby tajskie (Mak-hot)

Odmiana warcabów rozgrywana w Tajlandii.

Plansza

8x8, ustawiona tak jak w warcabach klasycznych

Pionki

Każdy z graczy ma tylko 8 pionków (ustawione są zatem w dwóch rzędach na czarnych polach). Pionki poruszają się ukośnie, do przodu.

Bicie

Pionki mogą wykonywać bicie tylko do przodu. Bicie nie może zostać pominięte - jeżeli któryś z graczy nie wykona bicia, to wtedy jego przeciwnik, jeśli to zauważy, zabiera graczowi ten pionek, który miał wykonać bicie.

Damka

Wykonuje tzw. "długie ruchy", czyli porusza się o dowolną liczbę pól. Wyjątkiem jest jednak bicie - wtedy damka musi zatrzymać się na polu bezpośrednio za zbitym pionkiem.

Warcaby ghańskie

Plansza

10x10, gra odbywa się na ciemnych polach. Plansza ustawiona jest w ten sposób, że pierwsze pole po lewej stronie każdego gracza jest polem jasnym.

Pionki

Każdy z graczy posługuje się 20 pionkami. Pierwszy ruch wykonuje biały pionek.

Bicie

Można bić do przodu oraz do tyłu. Bicie jest przymusowe, ale gracz może wybrać dowolne bicie. Jeśli gracz nie zauważy, że powinien wykonać bicie, to karą jest cofnięcie ruchu i wykonanie obowiązkowego bicia.
Gracz, który zostaje tylko z jednym pionkiem nie może kontynuować gry - przegrywa.

Damka

Damka może poruszać się po skosie o dowolną liczbę pól, czyli wykonywać tzw. "długie ruchy". Damka może zatrzymać się na dowolnym polu za zbitym pionkiem. Pionek staje się damką jeśli dojdzie do końcowej linii planszy po stronie przeciwnika i się na niej zatrzyma.

Zaczyna pionek         

Odmiana warcabów	Klasyczne (brazylijskie)	Międzynarodowe (polskie, stupolowe)	Szaszki (rosyjskie)	Checkers (angielskie, amerykańskie)	Włoskie	Hiszpańskie	Tureckie	Mak-hot (tajskie)	Ghańskie
Rozmiar warcabnicy	8x8	10x10	8x8	8x8	8x8	8x8	8x8	8x8	10x10
Pole w lewym dolnym rogu	ciemne	ciemne	ciemne	ciemne	jasne	jasne	ciemne	ciemne	jasne
Liczba pionków na jednego gracza	12	20	12	12	12	12	16	8	20
Czy pionek może być do tyłu	tak	tak	tak	nie	nie	nie	nie	nie	tak
Czy pionek może zbić damę	tak	tak	tak	tak	nie	tak	tak	tak	tak
Ruchy damą	długie	długie	tak	krótkie	krótkie	długie	długie	długie	długie
Gdzie staje dama po biciu	dowolnie	dowolnie	dowolnie	za zbitym pionem	za zbitym pionem	dowolnie	dowolnie	za zbitym pionem	dowolnie
Na jakich polach stoją pionki	ciemnych	ciemnych	ciemnych	ciemnych	ciemnych	jasnych	ciemnych i jasnych	ciemnych	ciemnych
Promocja pionka podczas bicia	nie	nie	tak	pionek awansuje na damkę i zostaje na ostatnim polu	pionek awansuje na damkę i zostaje na ostatnim polu	pionek awansuje na damkę i zostaje na ostatnim polu	tak
Obowiązek bicia	tak	tak	tak	tak	tak	tak	tak	tak	tak

powrót